کد مطلب:20890 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

الف: آيا علم به گناه، براي گناه كار بر نتيجة آن تأثيري دارد؟

ب: چگونه ميتوان از گناهاني كه به آن علم داريم اجتناب كنيم؟

ج: آيا نيت قلبي در اين كار مهم است؟

الف: آري علم به گناه در نتيجة آن مؤثر است; زيرا اگر انسان بداند فلان كار گناه است، ولي در عين حال آن را انجام دهد، در اين صورت، به خشم و عذاب پروردگار گرفتار خواهد شد، ولي اگر نداند كه فلان كار گناه است و مرتكب شود، در اين صورت مورد مؤاخذة پروردگار واقع نخواهد داشت.(ر.ك: وسائل الشيعه، الحر العاملي، ج 15، ص 369، نشر آل البيت.) مگر ا ين كه در ياد گرفتن آن تقصير كرده باشد، كه در اين صورت به خاطر كوتاهي در يادگرفتن آن، مورد مؤاخذه واقع خواهد شد.(ر.ك: بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 1، ص 177، مؤسسة الوفأ.)

ب: برخي از راههاي جلوگيري و دوري از گناه عبارتند از:

1. مخالفت با هواي نفس: قرآن كريم، علت بدبختي بلعمباعورا را پيروي از هواي نفس ميداند: ولو شِئنا لَرَفعنـَهُ بها و لـَكِنّه أخلد إلي الأرض و اتّبع هويَه...; (اعراف، 176) و اگر ميخواستيم، مقام او را با اين آيات ]و دانشها[ بالا ميبرديم; ولي او به پستي گراييد و از هواي نفس خود پيروي كرد...

2. نداشتن علاقه زياد به دنيا و ظواهر فريبندة آن; فلا تغُرّنّكُم الحيوَة الدّنيا...; (لقمان،33) پس مبادا زندگي دنيا شما را بفريبد.

3. دور كردن شياطين انسي و جني از خود; كه گاهي در لباس دوست صميمي، انسان را به گناه ميكشانند; پس انسان بايد با دوستاني كه آلوده به گناه هستند و ارتباط با آنها زمينهساز گناه ميشود قطع ارتباط كند; چنان كه خداوند از قول برخي در قيامت ميفرمايد: واي بر من!كاش فلان ]شخص گمراه[ را دوست خود انتخاب نكرده بودم. (فرقان، 28)

4. پناه بردن و توكل بر خداوند متعال در تمام امور; و علياللّه فَليَتوكّل المؤمنون; (آلعمران، 122) و مؤمنان بايد فقط بر خدا توكل كنند.

5. مواظبت بر نمازهاي واجب و توجه و حضور قلب هنگام نماز; إنّ الصّلوَة تنهيَ عن الفحشأ و المنكر; (عنكبوت، 45) به درستي كه نماز ]انسان را[ از زشتيها و گناه باز ميدارد.

6. ياد آوري مرگ در هر روز باعث جلوگيري از گناه ميشود. حضرت محمد9 ميفرمايد: نابود كنندة لذتها را زياد ياد كنيد! پرسيدند; يا رسولالله! نابود كننده لذتها چيست؟ فرمود: مرگ.(بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 6، ص 133، داراحيأالتراث العربي، بيروت.)

ج: نيت قلبي در اجتناب گناه تأثير بسزايي دارد، زيرا نيت كانون تصميمگيري و چگونه به جا آوردن اعمال در كم و كيف است، نيت پاك، كانون و سرچشمة زلال براي كارهاي نيك است و موجب اعمال پاك با كيفيت صحيح ميگردد، و برعكس نيت آلوده و ناپاك، زمينه ساز گناه، و يكي از انگيزههاي انحراف و گناه ميباشد. لذا پيامبر اكرم9 ميفرمايد: نيت مؤمن بهتر از عمل اوست و نيت كافر بدتر از عملش ميباشد و هر كس طبق نيت عمل ميكند.(الكافي، كليني، ج 2، ص 84، دار الكتب الاسلاميه.) امام صادق7 نيز در تفسير آية ...كُلُّ يَعْمَلُ عَلَيَ شَاكِلَتِهِي...;(اسرأ،84) هر كس طبق روش خود عمل ميكند. ميفرمايد: يعني علي نيته هر كس طبق نيت خود عمل ميكند.(الكافي، همان، ج 2، ص 16.) بنابراين اگر بخواهيم از گناه در امان باشيم بايد به سراغ سرچشمة آن، يعني نيّت برويم و آن را پاك و صاف گردانيم تا در دام گناه گرفتار نشويم.(ر.ك: گناهشناسي، محسن قرائتي، تنظيم و نگارش، محمدي اشتهاردي، ص 60 ـ 62، انتشارات پيام آزادي.)